Ferdinand Bordewijk - Bint

Algemene informatie

Auteur : Ferdinand Bordewijk

Titel : Bint

Jaar van uitgave: 1934

Druk: staat niet vermeld

Aantal pagina’s: 78

Genre: Psychologische roman

Samenvatting

Als nieuwe leraar wordt De Bree aangenomen op een middelbare school. Aan het hoofd staat directeur Bint. Volgens Bint sluit het onderwijssysteem slecht aan op de eisen van de maatschappij. Na veel kritiek van buitenaf worden er echter geen nieuwe leerlingen toegelaten, de school sterft langzaam uit. Voor een betere aansluiting is hij van mening dat het onderwijssysteem moet veranderen. Op deze school heerst dan ook een stalen tucht, die vijf jaar tevoren is ingevoerd. Een ‘product’ van deze tucht is klas 4D (‘de hel’). Bint: "Die klas is uniek. Zo één heb ik er nog nooit kunnen vormen, vóór deze." De Bree denkt dat hij mentaal en fysiek sterker is dan de klas en verklaart hen de oorlog "zonder ophouden, het hele schooljaar door ….". De voorgaande leraar van ‘de hel’ is er weggepest. De Bree past zich, net als alle andere leraren , al snel aan het systeem van Bint aan en is het met hem eens over de manier van lesgeven. Hij laat leerlingen op zaterdag terugkomen en kleineert hen.

Na ontvangst van een slecht kerstrapport en dus verwijdering van school, pleegt de leerling Van Beek zelfmoord. Bint wist dit van tevoren, maar hij nam geen maatregelen. Er ontstaat een oproer onder de leerlingen, maar ‘de hel’ slaat deze neer, geïnstrueerd door Bint. Op een stoïcijnse manier zegt hij: "De school komt er beter uit te voorschijn. Aardbeving is meestal bergvorming, en ons ontzag gaat naar de bergen.". Als tegenstanders van Bint een opstand hebben op het schoolplein, wordt die neergeslagen door ‘de hel’. De tegenstanders worden van school gestuurd, en de school is nu gezuiverd.

Tijdens een schoolreis worden twee leerlingen door een medeleerlinge zwaar afgestraft, omdat ze, tegen de instructies in, hun eigen gang gaan. 

Aan het einde van het schooljaar besluit De Bree toch les te blijven geven, waar hij eerst van plan was na 1 jaar te stoppen. Na de vakantie hoort hij dat Bint ontslag heeft genomen. Hij heeft zich het incident met Van Beek toch meer aangetrokken. Hierdoor blijkt dat Bint niet opgewassen was tegen zijn eigen systeem. Alle leraren zijn verslagen en Donkers neemt zijn plaats in. De Bree wil Bint thuis nog opzoeken, maar treft hem niet thuis. Klas 4D is overgegaan naar de examenklas, maar De Bree wil nog steeds geen vrede met hen sluiten. Het blijft oorlog.

De Nieuwe Zakelijkheid

Bint wordt vaak tot De Nieuwe Zakelijkheid gerekend. Deze stroming vond zijn oorsprong in de jaren ’20 in en rondom het Bauhaus in Duitsland. Het Bauhaus was een opleiding voor beeldende kunstenaars, ambachtslieden en architecten. e naam, nieuwe zakelijkheid, is een vertaling van het Duitse ‘Neue Sachlichkeit’, voor het eerst in 1923 gebruikt door de directeur van het Museum te Mannheim, G.F. Hartlaub, om daarmee het streven aan te duiden van sommige schilders naar een volkomen objectief en statisch realisme, zonder enig spoor van idealisme of sentiment.  In het volgende stukje wil ik een aantal kenmerken van deze stroming bespreken en nagaan of deze ook daadwerkelijk in het verhaal terug te vinden zijn.

Kenmerken

-         Nuchtere, kernachtige, strakke, sobere en harde stijl

-         Weinig plaats voor gevoel

-         Eerbied voor de gewoonste dingen

-         Maatschappijkritiek

-         Scherpe tegenstellingen

Vergelijking met het boek

Een van de belangrijkste kenmerken van De Zakelijkheid zijn ongetwijfeld in ‘Bint’ te vinden. Het boek wordt namelijk op een erg afstandelijke manier beschreven. De zinnen zijn erg kort, vaak niet langer dan één regel, en vaak ook ouderwets, waardoor het boek soms koel overkomt. Daarnaast komen er zeer weinig bijvoeglijk naamwoorden voor in het boek, waardoor het lijkt alsof de schrijver een reportagestijl handhaaft. Uit de taal die gebruikt wordt, blijkt dat de schrijver weinig waarde hecht aan de vorm, maar meer aan de inhoud. Dit is te zien in onderstaande citaten:

‘’Ieder in zijn lokaal,’ zei hij tot de wachtenden in de leraarskamer. ‘Maar geen les en geen woord en geen vrij van twaalf tot twee. De school gaat dicht tot vier.’’

‘’ Opeens kwam er iets anders. Het was geen gedachte. Het was misschien een ingeving. Het kwam niet uit de as. Het kwam niet langs de spaken. Het kwam van heel ergens anders uit het wijde buiten. Hij keek op.’’

Ook is er weinig plaats voor gevoel in het verhaal. Karakters en personages worden niet of nauwelijks beschreven en ook emoties lijken wel een taboe. Als bijvoorbeeld van Beek zelfmoord pleegt, wordt dit door de hoofdpersoon de Bree zeer zakelijk en objectief beschreven. Van verdriet of andere gevoelens is absoluut geen sprake in het boek. Het volgende citaat illustreert dit:

‘’Jullie kùnt me niet kwaad maken. Jullie zult nooit iets van boosheid zien.’’

Daarnaast is maatschappijkritiek ook te vinden in ‘Bint’. Volgens Bint sluit het onderwijssysteem slecht aan op de eisen van de maatschappij. Daarom heerst er dus een stalen tucht op de school.

Ik vind dat Bint aan voldoende kenmerken voldoet om tot de Nieuwe Zakelijkheid gerekend te worden. Veel van bovenstaande kenmerken (zoals een strakke stijl, korte zinnen en weinig plaats voor gevoel) passen bij dit boek.

Bronnen

http://www.scholieren.com/keuzeopdracht/11331

http://www.scholieren.com/boekverslag/43801 (gebruikt voor de samenvatting)